Usamodzielnienie pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych  i placówek opiekuńczo-wychowawczych

  1. Osoba usamodzielniana co najmniej na rok przed osiągnięciem przez nią pełnoletności wskazuje osobę, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przedstawia pisemną zgodę tej osoby.
  2. Opiekunem usamodzielnienia może być osoba tworząca rodzinę zastępczą, prowadząca rodzinny dom dziecka, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy rodzinie, osoba pracująca w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub inna osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą i zaakceptowana przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie.
  3. indywidualny program usamodzielnienia jest opracowywany przez osobę usamodzielnianą wspólnie z opiekunem usamodzielnienia co najmniej na miesiąc przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnianą pełnoletności, a następnie jest zatwierdzany przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie.
    Do zadań opiekuna usamodzielnienia należy:
  • zaznajomienie się z dokumentacją i drogą życiową osoby usamodzielnianej
  • opracowanie wspólnie z osobą usamodzielnianą indywidualnego programu usamodzielnienia
  • ocena realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia oraz jego modyfikowanie
  • współpraca z rodziną osoby usamodzielnianej oraz ze środowiskiem lokalnym, zwłaszcza ze szkołą oraz gminą
  • opiniowanie wniosku o pomoc pieniężną na usamodzielnienie i pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki. Świadczenia dla pełnoletnich wychowanków, którzy opuścili pieczę zastępczą

Osoba, która osiągnęła pełnoletniość w pieczy zastępczej tj.:

  • rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka
  • placówce opiekuńczo – wychowawczej

zostaje objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną.

Osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą:

1) przyznaje się pomoc na:

  • kontynuowanie nauki,
  • usamodzielnienie,
  • zagospodarowanie;

2) udziela się pomocy w uzyskaniu:

  • odpowiednich warunków mieszkaniowych,

3) zapewnia się pomoc prawną i psychologiczną.

Pomoc, o której mowa wyżej przysługuje po spełnieniu kilku warunków,  

             w szczególności:

  1. Umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej lub skierowanie na pobyt całodobowy do placówki opiekuńczo-wychowawczej, nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu.
  2. wychowanek przebywał w rodzinie zastępczej spokrewnionej co najmniej trzy lata,
  3. wychowanek przebywał w rodzinie zastępczej niezawodowej, rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej co najmniej rok.
  4. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie, zagospodarowanie i kontynuowanie nauki, wymaga złożenia wniosku we właściwym ze względu na pobyt wychowanka Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie oraz posiadanie zatwierdzonego indywidualnego programu usamodzielnienia, określającego w szczególności:

– zakres współdziałania osoby usamodzielnianej z opiekunem usamodzielnienia,
– sposób uzyskania przez osobę usamodzielnianą wykształcenia lub kwalifikacji zawodowych, pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz w podjęciu przez osobę usamodzielnianą zatrudnienia.

Pomoc pieniężna na usamodzielnienie przysługuje:

  • na wniosek osoby usamodzielnianej złożony w powiecie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w pieczy zastępczej, za zgodą opiekuna usamodzielnienia
  • mieści się w kryterium dochodowym uprawniającym do przyznania tej pomocy tj. kwocie 1200 zł.

Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie:

Wysokość pomocy na usamodzielnienie wynosi w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej:

  • rodzinę zastępczą spokrewnioną – nie mniej niż 3730 zł, jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres co najmniej 3 lat;
  • rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo terapeutyczną:
    • nie mniej niż 7458 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres powyżej 3 lat,
    • nie mniej niż 3730 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres od 2 do 3 lat,
    • nie mniej niż 1865 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres poniżej 2 lat, nie krócej jednak niż przez okres roku.
  • pomoc na usamodzielnienie może zostać wypłacona, w zależności od ustaleń indywidualnego programu usamodzielniania, jednorazowo lub w ratach, nie później jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26. roku życia.

*Do okresów pobytu wlicza się wszystkie okresy, w ciągu których osoba usamodzielniana przebywała w innej rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego, rodzinnego i socjalizacyjnego, domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich lub specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku wychowawczym.

Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przyznawana jest:

  • na wniosek osoby usamodzielnianej, złożony w powiecie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w pieczy zastępczej, za zgodą opiekuna usamodzielnienia
  • osobie usamodzielnianej, jeżeli kontynuuje naukę: w szkole; w zakładzie kształcenia nauczycieli, w uczelni, na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne     z indywidualnym programem usamodzielnienia, u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego.
  • w wysokości 566,00 zł miesięcznie w okresie nauki, do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat,
  • osobie usamodzielnianej realizującej założenia programu usamodzielnienia,
  • bez względu na dochód.

Pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym                w mieszkaniu chronionym w szczególności poprzez:

  • informowanie oraz pomoc uzyskaniu mieszkania socjalnego z zasobów gminy
  • umożliwienie okresowego zamieszkania w mieszkaniu chronionym

Pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, w szczególności poprzez:

  • informowanie o instytucjach wspomagających w poszukiwaniu pracy
  • współpracę z powiatowym urzędem pracy
  • doradztwo zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych, uczestniczenia            w kursach przygotowawczych, pomoc w wyborze zawodu, itp.

Pomoc na zagospodarowanie przysługuje:

  • na wniosek osoby usamodzielnianej, złożonego w powiecie właściwym ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej, za zgodą opiekuna usamodzielnienia
  • mieści się w kryterium dochodowym uprawniającym do przyznania tej pomocy tj. kwocie 1200 zł
  • pomoc na zagospodarowanie jest wypłacana jednorazowo, nie później niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26. roku życia, w wysokości nie niższej niż 1695 zł, a w przypadku osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności w wysokości nie niższej niż 3390 zł.
  • Pomoc na zagospodarowanie może być przyznana w formie rzeczowej.

Program „Dobry Start” realizowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Pełnoletni wychowankowie, którzy opuścili pieczę zastępczą do ukończenia 20 roku życia lub 24 lat, w przypadku niepełnosprawności mogą ubiegać się   o jednorazowe świadczenie na rozpoczęcie roku szkolnego w ramach rządowego programu „Dobry Start” w wysokości 300 zł.

Usamodzielnienie pełnoletnich wychowanków, którzy opuścili rodziny zastępcze    i placówki opiekuńczo-wychowawcze przed 1 stycznia 2012 roku i realizują indywidualny program usamodzielnienia.

W stosunku do ww. wychowanków zgodnie z art. 240 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r.  o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej stosuje się przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.), w brzmieniu określonym na dzień 31 grudnia 2011 roku oraz aktów wykonawczych do tej ustawy na ten dzień.

Przy ustalaniu prawa do świadczeń brany jest pod uwagę dochód usamodzielnianego wychowanka.
Wysokość świadczeń również ustalana jest na podstawie ww. ustawy o pomocy społecznej.

Wyjątek od tej zasady wprowadzono w art. 240 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r.   o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, który stanowi, że osoby, którym na podstawie dotychczasowych przepisów odmówiono prawa do pomocy na kontynuowanie nauki z powodu nieprzebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo niespełnienia kryterium dochodowego, nabywają prawo do tej pomocy, jeżeli spełniają warunki określone w niniejszej ustawie.